رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده ‏اند:«رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت‏ به پایه آن نمی ‏رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است،آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‏گردد.»

امام هفتم(علیه السّلام)فرموده ‏اند:

رجب نام نهری است در بهشت که از شیر،سفیدتر و از عسل،شیرین‏ تر است;هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.

از امام صادق(علیه السّلام)نقل شده که حضرت محمد(صلّی الله علیه و آله وسلّم)فرمود:رجب ماه استغفار امت من است،پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است و رجب را «اصب‏» می‏گویند زیرا که رحمت ‏خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می‏شود پس بسیار بگوئید استغفر الله و اسئله التوبة.

در حدیث است که حضرت نوح(علیه السّلام) روز اول این ماه سوار بر کشتی شد و نجات یافت و فرمودند:کسانی که با او هستند روزه بدارند و هر که این روز را روزه بدارد آتش عذاب یک سال از او دور میشود و نیز طبق سخن حضرت صادق(علیه السّلام)خواندن زیارت امام حسین(علیه السّلام) در روز اول این ماه مستحب و تأکید شده است.

پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: رجب برای امّت من ماه استغفار است پس در این ماه به محضر پروردگار از گناهان خویش پوزش طلبید که خداوند بخشنده‏ ای مهربان است.

امام صادق(علیه السّلام) فرمود: روزه بیست و هفتم رجب را از دست مده که آن روزی است که مقام نبوّت به محمّد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) داده شد و ثواب آن برای شما به اندازه ثواب شصت ماه است.

ماه رجب،به دلیل برخورداری از مزایای گوناگون و توجه به ابعاد معنوی آن،نام‏های دیگری نیز دارد؛نام‏هایی مثل ماه آمرزش خواهی (شهرُ الاستغفار)؛ ماه تک(رَجَبُ الفَرد) به دلیل تنها واقع شدن و جدا شدن آن از سایر ماه‏های حرام؛سرشار(رَجَبُ الاَصَبّ) به دلیل نزول سرشار رحمت الهی؛ماه امیرمؤمنان(شهرُامیرِالمؤمنین)،ریسمان الهی و اَصَمْ یعنی برخوردار از فضیلت‏های بسیار.

مناسبت‏ های رجب

ماه رجب،از ماه‏های بزرگی است که طلوع سه امام معصوم،امام علی علیه ‏السلام،امام محمد باقر علیه ‏السلام و امام جواد علیه ‏السلام را در آن شاهدیم و شروع بزرگ ترین جنبش تاریخ بشری،یعنی برانگیخته شدن پیام آور مهر و محبت،محمدمصطفی(صلی‏ الله ‏علیه ‏و‏آله وسلّم) برای هدایت و سعادت انسان‏ها،درآن اتفاق افتاده است.یادو نام پیشوایان شهید این ماه،حضرت امام موسی کاظم علیه ‏السلام و امام هادی علیه‏ السلام و نیز پیام‏ آور کربلا،زینب کبری علیه السلام گرما‏ بخش دل‏های مؤمنان است و نیمه رجب هم،پذیرای معتکفان کوی دوست خواهد بود و شاهدِ خلوتِ مشتاقان

فلسفه ماه‏های حرام

ماه رجب،یکی از چهار ماه حرام است که در آن از جنگ و خون‏ریزی نهی شده است.تحریم جنگ در این چهار ماه،یکی از راه‏های پایان دادن به جنگ‏های طولانی و وسیله‏ ای برای دعوت به صلح و آرامش بود؛زیرا هنگامی که جنگ‏جویان چهار ماه از سال اسلحه را بر زمین گذاشته و صدای چکاچک شمشیرها خاموش گردد و مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود آید،احتمال پایان یافتن جنگ بسیار زیاد است.اسلام در هر سال برای پیروان خود یک آتش ‏بس چهارماهه اعلام می‏دارد که این خود نشانه روح صلح‏ طلبی اسلام است.البته اگر دشمن بخواهد از این قانون اسلامی سوء استفاده کند و حریم ماه‏های حرام را بشکند،اجازه مقابله به مثل به مسلمانان داده شده است.

لیلة الرغائب (شب آرزوها)

از جمله شبهای بزرگ و با عظمت ماه رجب شب جمعه اول این ماه است.معروف به لیلة الرغائب،اعمال مخصوصی در این شب ذکر شده که به واسطه آن اعمال برکات و پاداش فراوان بر انسان سرازیر می ‏شود.

رغائب جمع رغیبه است به معنی «امرٌ مرغوب فیه عکاء کثیر» یعنی شبی که در آن عطاها و مواهب فراوان بدست می‏آید درحدیث است شب جمعه اول این ماه احیاء وبیداری ونیایش فضیلت ویژه دارد و موجب دست‏یابی به عطایای ارزشمند حضرت پروردگار است،در حدیث است که رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:ملائکه این شب را به این نام نهادند و محدثان در کتاب‏های دعا نمازی با کیفیت مخصوصی در این شب ذکر کرده‏ اند که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:هر کس این نماز را دراین شب انجام دهد ثواب این نماز به نیکوترین صورت با روی خندان و درخشان و با زبانی فصیح درشب اول قبر درحضور این فردظاهر شود و به او می‏ گوید: ای دوست من مژده میدهم تو را که ازهرشدّت و سختی نجات یافتی،نمازگزارمی‏گوید:تو کیستی که من تاکنون چنین صورتی زیبا با چنین جلوه ‏ای ندیدم و سخنی شیرین‏تر از کلام تو نشنیده ‏ام و بویی بهتر از بوی تو نبوئیدم در پاسخ می‏گوید:من همان نماز لیلة الرغائبم که شما انجام دادی.امشب آمده‏ ام نزدت باشم تا حق را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من در عرصه قیامت سایه بر سر تو خواهم افکند پس خوشحال باش که خیر از تـو معدوم نخواهد شد.

کیفیت اعمال لیلة الرغائب

روز پنج شنبه اول آن ماه روزه گرفته شود.چون شب جمعه شد مابین نماز مغرب و عشاء دوازده ركعت نماز اقامه شود كه هر دو ركعت به یک سلام ختم میشود و در هر ركعت یک مرتبه سوره حمد،سه مرتبه سوره قدر،دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود.و چون دوازده ركعت به اتمام رسید،هفتاد بار ذكر" اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله" گفته شود.پس از آن در سجده هفتاد بار ذكر "سبوح قدوس رب الملائكة والروح" گفته شود.پس از سر برداشتن از سجده،هفتاد بار ذكر "رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم" گفته شود. دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذكر "سبوح قدوس رب الملائكة والروح" گفته شود.در اینجا میتوان حاجت خود را از خدای متعال درخواست نمود.ان شاء الله به استجابت می رسد

سیزدهم ماه رجب و اعمال اعتکاف

ازجمله فضیلت ماه رجب آن است که ایام البیض درآن واقع شده یعنی روزسیزدهم و چهاردهم و پانزدهم و اعتکاف برای خدا و روزه ‏داری،در آموزه‏ های دینی بر آن تأکید و سفارش شده است.

و نیز ولادت حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه السّلام) در روز سیزدهم همین ماه واقع شده.

اعمال ام داوود

یکی از عبادتها و دعاهای معروف که در ماه رجب به انجام آن تأکید شده،اعمال ام‏ داوود است. در کتب حدیث نقل شده،جوانی در عراق که اهل معرفت بود به دست منصور دوانیقی به مدت طولانی در زندان او گرفتار شده بـود که نامش داوود بود.مادرش تاب و تـوان خود را در فراق پسر از دست داده بـود،روزی به خدمت امام صادق(علیه السّلام) رفت و داستان را نقل کرد و از آن حضرت چاره‏ جویی نمود.

حضرت فرمود:آیا می‏دانی این ماه،ماه رجب است و دعا در آن زود به اجابت می‏رسد آنچه را که می‏گویم دقیقاً انجام ده تا فرزندت از زندان رهایی یابد.

ابتدا سه روز،سیزدهم،چهاردهم و پانزدهم رجب را روزه ‏بدار و روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کن و 8 رکعت نماز به جا بیاور.

(کیفیت نماز در مفاتیح الجنان ذکر شده به آن مراجعه کنید).

همین که نماز را خواند پس از مدّت کمی پسرش آزاد شد پس از آن ام داوود خدمت امام صادق (علیه السّلام) رسید و پس از عرض سلام خبر رهایی پسرش را به او رساند.

امام صادق(علیه السّلام)فرمود:

منصور دوانیقی دریکی از شب‏ ها جدّم علی بن ابی طالب(علیه السّلام)را در خواب دید که به او هشدار داد: هر چه زودتر فرزندم داوود را آزاد کن و گرنه تـو را در آتش می ‏اندازم.منصور هنگامی که آتش را در مقابل خود دید دستور داد که داوود را آزاد کنند.

بیست و هفتم ماه رجب

روز بیست و هفتم ماه رجب روز مبعوث شدن پیامبر اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به رسالت و پیامبری است و روزه گرفتن در این روز مستحب و ثواب ویژه دارد برای هر کدام از این شب‏ها اعمال مخصوصی ذکر شده است.