به بالا رفتن یا پایین آمدن به صورت پیاده از ارتفاعات طبیعی کوهنوردی گفته میشود.کوهنوردی میتواند به صورت راهپیمایی،کوه روی،کوهپیمایی و صعود به قلل مختلف و یا صخره‌نوردی انجام گیرد.کوه:به ارتفاعات بیش از۶۰۰متر از زمینهای اطراف هرمنطقه کوه گفته میشود.قله:بلندترین قسمت هر کوه را قله می‌گویند.یک کوه می‌تواند یک یا چند قله داشته باشد که در یک خط الرأس قرار گرفته اند.معمولاً به بلندترین قله،قله اصلی گفته می‌شود و سایر قلل در یک خط الرأس را قله‌های فرعی می‌نامند.در کوهنوردی شرط سنی وجود ندارد.در ضمن این رشته ورزشی سن بازنشستگی هم ندارد.هر کسی با هر توانایی میتواند به عنوان تفریح یا انجام کار حرفه ایی به کوه برود.

ابزار کوهنوردی

برای صعود مؤثر به کوه‌ها نیاز به ابزارهای متفاوتی است.البته در هر صعود بسته به نوع صعود، منطقه مورد نظر،زمان و فصل اجرای برنامه ممکن است ابزار و تجهیزات متفاوتی مورد استفاده قرار گیرد.برخی از این وسایل کوهنوردی عبارت‌اند از:

كفش كوهنوردی

کفش‌های کوهنوردی در قدیم از چرم  ساخته می‌شد.که بنا به شرایط مورد استفاده ضخامت و تعداد لایه‌های چرم متفاوت بود.یکی از اشکالات کفش‌های چرمی زمستانی وزن بالای آنها بود که با اختراع لایه‌ها و پارچه‌های جدید با عناوین گورتکس - سیمپاتکس و تینسولیت تا حدی این نقیصه جبران گردیده است.لایه گورتکس که در انواع پوشاک زمستانی کوهنوردی نیز بکار میرود دارای خاصیت یک طرفه بودن است؛یعنی تنها از یک طرف کاملاً ضد آب و باد است و در نتیجه از داخل بخار و گرمای ناشی از تعرق و فعالیت را بخارج می‌فرستد و از خیس شدن پوشاک زیر و سرمازدگی جلوگیری می‌کند.لایه سیمپاتکس نیز مانند گورتکس ضد آب و ضد باد و دارای قابلیت تنفسی است.

لایه تینسولیت نیز گرمازا بوده و در کفشهای زمستانی وسنگین بکار میرود.زیره کفش کوهنوردی نیز از لایه‌های مخصوصی ساخته می‌شود که معروف‌ترین آن ویبرام ایتالیا  است.همچنین اخیرا لایه‌ای شوک گیر نیز ساخته شده که فشار ضربه‌های وارده به کف پا را کاسته و پا دیرتر خسته می‌شود و در سرازیری زانوها کمتر آسیب می‌بیند.با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه ساخت کفش‌های کوهنوردی بدست آمده و به برخی از آنها در بالا اشاره شد؛امروزه برای هر نوع برنامه کوهنوردی و برای هر فصل و منطقه کفش خاصی ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگر عنوان کفش‌های چهار فصل یا همه کاره دور از ذهن می‌باشد.به عنوان مثال در کفش‌های مخصوص سنگنوردی نوع کفش برای مرد و زن و همچنین بسته به جنس و نوع سنگ متفاوت می‌باشد.

کفش صعودهای هیمالیایی که سه پوش و یا دو پوش هستند.نوع دوپوش از یک کفش کوچک و تنک مثل کفش رشته کشتی که بجای بند دارای چسبک است تشکیل می‌شود و این کفش درون کفش اصلی که بزرگ‌تر است قرار می‌گیرد.میتوان شب در داخل چادر و کیسه خواب کفش بیرونی را از پا درآورد و از پوش داخلی به عنوان جوراب و یا کفش داخل چادر استفاده کرد.در نوع سه پوش علاوه بر این دو کفش یک لایه گتر بلند نیز بر روی کفش قرار می‌گیرد که به دور کفش دوخته شده و تمام رویه و اطراف کفش را در بر می‌گیرد.پوش دوم کفش یا از جنس چرم است و یا از جنس فایبر گلاس که نوع اخیر شبیه کفش‌های اسکی است.

کفش کوهنوری سنگین در صعودهای بلند زمستانی مانند ارتفاعات ایران بکار می‌روند و دارای یک یا چند لایه فوق الذکر می‌باشند و قابلیت نصب کرامپون را هم دارند.

کفش کوهنوردی یا کفش نیمه سنگین که برای سه فصل اول سال مورد استفاده قرار می گیرد.

کفش کوهپیمایی یا ترکینک کفش‌هایی سبک است و برای صعودهای یک روزه یاچند روزه سبک و کم ارتفاع بکار می‌رود.

کفش راه پیمایی برای مسیرهای ساده و کفی استفاده می شود.شبیه کفشهای معمولی ورزشی و یا اسپرتکس‌های معروف می‌باشند.

کفش سنگنوردی یا کتان سنگ جهت صعودهای داخل سالن و یا سنگنوردی طبیعی بکار میرود.

پشم پُلار نوعی پشم مصنوعی از الیاف پلی‌اتیلن ترفتالات است که در تولید لباس‌های ورزشی مانند گرم‌کن و کاپشن کوه‌نوردی به کار میرود.این پشم مصنوعی از سبک‌ترین پشم طبیعی بسیار سبکتر است و گرمای بدن راحفظ میکند.همچنین بسیارنرم است آب وبخار آب را به خوبی عبور میدهد و باعث ماندن عرق روی بدن نمی‌شود.

كوله پشتی

کوله‌پشتی،در شکل ساده‌اش،کیفی پارچه‌ای است که بر پشت فرد حمل میشود و با دو بند که از شانه‌ها می‌گذرند نگه داشته می‌شود،هرچند ممکن است استثناهایی هم وجود داشته باشد.انواع سبک‌وزن کوله‌پشتی تنها بر یک شانه انداخته می‌شوند.

معمولاً برای حمل بارهای سنگین،به دلیل محدودیت توانایی در حمل وزن‌های سنگین با دست برای مدت طولانی، کوله‌پشتی‌ها به کیف‌دستی‌ها ترجیح داده می‌شوند.

دستكش

دستکش نوعی پوشش برای دست است.استفاده از دستکش قدمتی کهن داشته و موارد استفاده متعددی برای آن وجود دارد.دستکش‌ها از نظر شکل ظاهری و نوع مواد سازنده آن‌ها انواع گوناگون و متنوعی دارند.

كلاه مناسب فصل

کلاه به پوشاکی گفته می‌شود که بر سر می‌گذارند.کلاه میتواند بعنوان:محافظت،دلیل دینی، ایمنی و یا برحسب مد مورد استفاده قرار گیرد.

فلاكس چای و وسايل شخصی

فلاسک،ظرفی است که مایعات یا گازها را گرم یا سرد نگه می‌دارد.

چراغ قوه

چراغ قوه وسیله نورافکن قابل حملی است که قادر است با استفاده از یک لامپ رشته‌ای و یا یک یا چند لامپ دیود نورافشان ( LED ) نوری را از خود ساتع کند.در فرهنگ دهخدا چراغ قوه اینگونه تعریف گردیده: (ا مرکب) چراغی که بوسیله ی قوه برق(باطری)روشن شود.چراغ دستی کوچکی که بوسیله ی باطریهای کوچک روشن شود.چراغ جیبی.چراغ دستی.اگرچه این دستگاه طرحی نسبتاً ساده را دارد ولی تا قرن نوزدهم میلادی به خاطر اختراع نشدن باطری و لامپ اختراع نشده بود.

تاریخچه

اتزی مرد یخی ۵۳۰۰ سال پیش ۳۰۰۰متر در کوه‌های آلپ بالا رفته بود.بقایای او در این ارتفاع یافت شده است.در تاریخ سنتی ایران آمده است که آرش کمانگیر از قله کوه دماوند بالارفت تا با پرتاب تیر،مرز ایران و توران را مشخص سازد.نخستین کوهنوردی ثبت شده در تاریخ مربوط به صعود سرداران ایرانی آرتاخه و بوبراندا بر فراز کوه آتوس در زمان خشایارشا،جهت ثبت نقشه برداری برای ساخت دالانه یا کانال آبی است که کشتی‌های نیروی دریایی ایران از آن گذر کنند. (منبع تاریخ علم جورج سارتون)

پادشاه رومی ها دریان کوه اتنا(۳۳۵۰ متر)را بالا رفت تا طلوع خورشید را ببیند.آثار به جامانده، خبر از نشانه‌هایی از کوهنوردی پیشرفته در ایـران در پـایـان قـرن پنجم هجری (دوران سلجوقیان و اسماعیلیان) دارد.

درکتاب«خداوند الموت»چنین آمده‌ است.کوه‌پیمایان بعد از گردش اطراف کوه گفتند اگر بالای این کوه کسی نباشد و سنگ بر سرمان نبارد ما می‌توانیم از دامنه جنوبی بالا برویم و خود را به قله برسانیم و هنگام بالا رفتن،طنابی با خود می‌بریم که وسیله ی ارتباط ما با پایین کوه باشد و بوسیله ی آن طناب میتوانیم چیزهای ضروری را برای نصب یک چرخ بالا ببریم و بعد از اینکه چرخ  نصب شد،میتوان از زمین چیزهایی دیگر را بالا برد تا اینکه چندین چرخ بالای کوه نصب گردد.

و از آن پس بین پای کوه و قله آن،رابطه ی بیش‌تری برقرار خواهد گردید و میتوان سربازان را بوسیله ی چرخ بالا کشید...کوه‌پیمایان گفتند ما با خود میله‌های آهنی چون پله می‌بریم و آنها را در دامنه ی کوه نصب می‌نماییم و صعود می‌کنیم تا اینکه به قله ی کوه برسیم.» پیتر سوم در قرن سیزدهم از کوه کانیگو در پیرنه صعود کرد.

کوه اورست (۸۸۴۸ متر) برای اولین بار در ۲۹ می سال ۱۹۵۳ توسط ادموند هیلاری و تنسینگ نورگی از سمت شمالی آن در نپال فتح گردید.